Wstęp pracy dyplomowej
Zarówno William Szekspir, jak i Juliusz Słowacki są autorami dramatów o niezwykłych walorach teatralnych, które w znaczący sposób kształtowały teatr swoich epok. Moim celem w tej pracy jest obrona tezy, że oba te dramaty posiadają niezwykle rozwinięte i przemyślane aspekty widowiskowe. Poprzez wnikliwą analizę takich utworów jak „Sen nocy letniej” Szekspira oraz „Balladyna” Słowackiego, pragnę odsłonić nie tylko poetyckie elementy tych dzieł, ale przede wszystkim ich teatralny kształt.
Zapisany w dramacie kształt teatralny można porównać do „partytury” intencjonalnej inscenizacji, obejmującej koncepcję przestrzeni scenicznej, czy to otwartej, zamkniętej, głębokiej, płytkiej, jedno- lub wieloplanowej. Jak zauważyła Irena Sławińska, całość teatralnej koncepcji dramatu zawiera nie tylko elementy wizualne, ale również budowanie napięć emocjonalnych i zróżnicowanie akustyczne. Autorzy często precyzyjnie określają momenty, w których powinna pojawić się muzyka, oraz jej rodzaj, szukając dla niej odpowiedniej motywacji.
Aby właściwie odczytać kształt teatralny dramatu, nie wystarcza nawet najbardziej wnikliwa analiza tekstu. Niezbędna jest znajomość dziejów teatru, co pozwala zrozumieć teatralne kategorie, którymi posługiwał się twórca. W związku z tym, w mojej pracy przyjęłam założenie, że analiza dramatów Szekspira i Słowackiego musi być osadzona w kontekście historycznym epok teatralnych, w których żyli i tworzyli.
Rozdział pierwszy poświęcony jest zainteresowaniu Słowackiego teatrem Szekspira oraz teatrem w ogóle. Skąd wzięła się ta fascynacja dramatem? Jakie podróże i doświadczenia życiowe wpłynęły na jego twórczość? Rozdział ten pokazuje, jak wielki wpływ na Słowackiego miały jego podróże oraz życie na emigracji, szczególnie pobyty w Paryżu i Londynie, co możemy prześledzić na podstawie jego listów do matki.
W rozdziale drugim zajmuję się „wczesnym” szekspiryzmem w dramatach Słowackiego, wzorowanych na kronikach historycznych Szekspira. Analizuję wpływ postaci, motywów historycznych, wątków oraz rozbudowanej przestrzeni teatralnej, szczegółowo opisanej w tekstach pobocznych, na rozwój dramatów Słowackiego, zarówno wczesnych, jak i późniejszych.
Rozdział trzeci poświęcony jest teatrowi grozy w dziełach obu pisarzy. Barokowa dramaturgia Szekspira urozmaiciła i zmieniła wizje romantycznego teatru Słowackiego. Porównuję tu postaci, motywy, baśniowość i fantastykę, starając się odnaleźć reminiscencje i wpływy Szekspira w szczytowej fazie twórczości Słowackiego.
Ostatni, czwarty rozdział zawiera rozważania na temat psychologicznego rysu bohaterów wybranych dramatów Słowackiego. Analizuję tu także przestrzeń sceniczną tych dramatów, która pełni kluczową rolę w kreacji bohaterów i nadaniu widowisku odpowiednich barw.
Poprzez kompleksowe porównanie twórczości Szekspira i Słowackiego, pragnę ukazać głębię i złożoność ich dramatów oraz ich wyjątkowe walory teatralne, które sprawiają, że ich dzieła są nadal aktualne i inspirujące.